Obrzęk nóg – jak mu zapobiec? Kilka słów o kompresjoterapii

Obrzęki nóg to dość często spotykany problem osób starszych, mogący być np. efektem chorób układu żylnego, objawem towarzyszącym niektórym nowotworom, a nawet skutkiem ubocznym przyjmowania pewnych leków. Na szczęście istnieją skuteczne sposoby, by poradzić sobie z opuchlizną nóg. Jedną z nich jest kompresjoterapia.

Z tekstu dowiesz się:

• czym jest obrzęk chłonny nóg,
• jakie przyczyny może mieć obrzęk nóg u osoby starszej,
• czym jest kompresjoterapia kończyn dolnych.

Obrzęki nóg – określane również mianem obrzęków chłonnych – za każdym razem są powodowane niewydolnością limfatyczną. Mówiąc wprost, układ limfatyczny nie jest w stanie odprowadzać nadmiernych ilości płynów ustrojowych, co uwidacznia się w postaci opuchlizny. Z reguły jest ona bezbolesna, ale powoduje dyskomfort, zmienia wygląd kończyn dolnych, może się też stać przyczyną kompleksów i zaniżonej samooceny.

Opuchlizna nóg – przyczyny

Obrzęk chłonny kończyn dolnych jest dość często spotykanym problemem seniorów. Jego przyczyny mogą być różne: u osób starszych najczęściej mamy do czynienia z obrzękiem czynnym wtórnym, który jest wywoływany przez konkretne czynniki. Mogą to być czynniki związane ze stylem życia, przyjmowanymi lekami czy innymi schorzeniami. Wyróżniamy między innymi:

• obrzęk pozapalny – rozwijający się w ciągu kilku miesięcy, a nawet lat po przebytym stanie zapalnym skóry, tkanki podskórnej, naczyń oraz węzłów chłonnych, takim jak zanokcica, zakażenie bakteryjne czy otarcia skóry,
• obrzęk pooperacyjny – jest efektem usunięcia lub uszkodzenia naczyń bądź węzłów chłonnych podczas operacji (np. po pobraniu żyły odpiszczelowej do wykonania pomostu wieńcowego w operacjach kardiologicznych),
• obrzęk nowotworowy – jest efektem zajęcia węzłów chłonnych przez nowotwór złośliwy lub przerzuty nowotworowe, najczęściej chodzi o raka jajnika, raka szyjki macicy oraz raka gruczołu krokowego,
• obrzęk pourazowy – może być skutkiem urazów mechanicznych albo poparzenia naczyń chłonnych, a także uszkodzeń wywołanych przez złamania leczone operacyjnie oraz zachowawczo,
• obrzęk chłonno-żylny – jest powikłaniem bardzo często spotykanej choroby starszych ludzi, a mianowicie niewydolności żylnej, która w zaawansowanych stadiach objawia się m.in. opuchlizną nóg,
• obrzęk polekowy – obrzęk nóg u starszej osoby może być efektem przyjmowania niektórych leków, w tym środków przeciwzapalnych (fenylbutazonu) oraz leków obniżających ciśnienie (nifedypiny oraz hydralazyny).

Kompresjoterapia – co to jest?

Kompresjoterapia, określana również mianem kompresoterapii lub ucisku stopniowanego, to metoda leczenia oraz profilaktyki obrzęków chłonnych kończyn dolnych, polegająca na zmniejszającym się od stopy do pachwiny kontrolowanym uciskaniu nogi specjalnymi wyrobami medycznymi: bandażem elastycznym, podkolanówkami, pończochami i/lub rajstopami.

Kompresjoterapia ma kilka zasadniczych celów – usprawnia ona krążenie krwi oraz limfy w kończynie dolnej, wspomaga mechanizmy utrzymujące prawidłowe krążenie, powoduje większy przepływ krwi przez układ żylny i limfy przez układ chłonny. Pozwala to nie tylko zniwelować dolegliwości związane z obrzękiem nóg, ale również zmniejsza ryzyko zakrzepicy żylnej.

Kompresjoterapia kończyn dolnych – jak przebiega?

Pamiętajmy, że kompresjoterapia nie polega na wciągnięciu na nogę pierwszej lepszej pończochy uciskowej – każdy wyrób kompresyjny musi być możliwie najlepiej dopasowany do budowy kończyny dolnej pacjenta. Nogę mierzy się w określonych miejscach i na tej podstawie dobiera rajstopy czy pończochy.

Kompresjoterapia może przebiegać na dwa sposoby. W intensywnej fazie terapii na nogę najpierw nakłada się pończochę, bandażuje się stopę z każdym palcem osobno, a później kończy opatrunek drugą warstwą opatrunku z miękkich bandaży (w szczególnych przypadkach – elementami wyciętymi z gąbki poliuretanowe) i trzecią warstwą bandażu o niskiej rozciągliwości. Taki opatrunek pozostaje na nodze pacjenta przez 24 godziny. Po zakończeniu intensywnej terapii przechodzi się do kontynuacji leczenia przy użyciu dobranych indywidualnie do pacjenta gotowych materiałów uciskowych.

Jeśli takie jest zalecenie lekarza, obrzęk nóg może być leczony także innymi metodami. Sprawdzone i cenione są m.in. drenaż limfatyczny, kinezyterapia czy kinesiotaping.

Źródła:

yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.agro-f51934c5-d1d6-46fd-bd51-5a70883909f6/c/fulltext630.pdf

podyplomie.pl/chirurgia/13827,patologia-obrzeku-chlonnego

webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:hVkVizQAlVoJ:https://journals.viamedica.pl/palliative_medicine_in_practice/article/download/28561/23331+&cd=3&hl=pl&ct=clnk&gl=pl